Η ΑΑΔΕ εξηγεί ότι σκοπός της διαδικασίας χαρακτηρισμού των οφειλών ως ανεπίδεκτων είσπραξης είναι η επιτάχυνση της διαδικασίας εκκαθάρισης των επί σειρά ετών σωρευμένων ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το Δημόσιο, από εκείνες που πραγματικά και εμπεριστατωμένα θεωρούνται επισφαλείς, προκειμένου το Δημόσιο να διαθέτει μια ολοκληρωμένη, διαφανή, αποτελεσματική και ελέγξιμη διαδικασία είσπραξης των οφειλών, με στόχο οι εισπρακτικοί μηχανισμοί να επικεντρώσουν τις προσπάθειές τους στις οφειλές που παρουσιάζουν αυξημένες πιθανότητες είσπραξης.
Προϋπόθεση για τη διαγραφή οφειλής προς το Δημόσιο, είναι α) ο χαρακτηρισμός αυτής ως ανεπίδεκτης είσπραξης υπό τις προϋποθέσεις και με τη διαδικασία που ορίζεται στο άρθρο 82 του Κ.Ε.Δ.Ε. (τις προϋποθέσεις χαρακτηρισμού χρεών ως ανεπίδεκτων είσπραξης, κωδικοποίησε η εγκύκλιος του ΥΠΟΙΚ (ΠΟΛ 1151/2016)- ορ. Κατωτέρω) και β) η πάροδος 10 ετών από τη λήξη του έτους, εντός του οποίου έγινε καταχώριση της οφειλής στα βιβλία των ανεπίδεκτων είσπραξης, με εξαίρεση την περίπτωση σωρευτικής συνδρομής των προϋποθέσεων της παραγράφου 1 του άρθρου 82Α του Κ.Ε.Δ.Ε., οπότε υφίσταται δυνατότητα διαγραφής και πριν από την πάροδο δεκαετίας. Αναλυτικότερα:
α) Ο χαρακτηρισμός χρεών ως ανεπίδεκτων είσπραξης προϋποθέτει ότι:
1. Λήφθηκαν όλα τα προβλεπόμενα ασφαλιστικά, διοικητικά, δικαστικά και αναγκαστικά μέτρα σε βάρος του οφειλέτη.
2. Διενεργήθηκε εκτεταμένη έρευνα για τον εντοπισμό κάθε κινητής ή ακίνητης περιουσίας και λήφθηκε αντίγραφο της μερίδας του οφειλέτη τουλάχιστον από τα υποθηκοφυλακεία και τα κτηματολογικά γραφεία του τόπου κατοικίας, επαγγελματικής δραστηριότητας και του τόπου καταγωγής.
3. Διερευνήθηκε και διαπιστώθηκε ότι δεν υπόκεινται σε διάρρηξη, λόγω καταδολίευσης, μεταβιβάσεις περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη.
4. Ολοκληρώθηκε η έρευνα για τον εντοπισμό χρηματικών απαιτήσεων, όπως μισθωμάτων, μισθών, συντάξεων, απαιτήσεων στις τράπεζες και τα λοιπά πιστωτικά ιδρύματα, τη μεταφορά χρημάτων ή άλλων περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη στο εξωτερικό και την απόληψη τόκων από το εξωτερικό.
5. Διερευνήθηκε κάθε στοιχείο που περιλαμβάνεται στα εκάστοτε πρόσφορα διαθέσιμα ηλεκτρονικά μέσα στη Φορολογική Διοίκηση και στο φυσικό φάκελο του οφειλέτη, όπως φορολογικές δηλώσεις, δηλώσεις μητρώου, ισολογισμοί και λοιπές χρηματοοικονομικές καταστάσεις, έντυπα πληροφοριών για περιουσιακά στοιχεία. Ειδικά για τις οφειλές στα Τελωνεία ο οριζόμενος ελεγκτής θα απευθύνεται στην αρμόδια Φορολογική Αρχή για τη λήψη των ανωτέρω απαιτούμενων στοιχείων.
6. Έχει υποβληθεί αίτηση ποινικής δίωξης, [εφόσον πρόκειται για συνολική βασική οφειλή άνω των δέκα χιλιάδων (10.000) ευρώ] κατά τις διατάξεις του άρθρου 25 του ν. 1882/1990 (Α` 43) δίωξης ή
δεν είναι δυνατή η υποβολή της.
7. Σε περίπτωση πτώχευσης του οφειλέτη, έχει κηρυχθεί η παύση των εργασιών της πτώχευσης ή έχει επέλθει περάτωση αυτής, τα οποία διαπιστώνονται με κάθε πρόσφορο μέσο, όπως κοινοποίηση δικαστικής απόφασης και έλεγχος τελεσιδικίας αυτής, όταν απαιτείται από το νόμο, λήψη πιστοποιητικού από το αρμόδιο πτωχευτικό δικαστήριο σχετικά με την πορεία της πτώχευσης ή έρευνα στη μερίδα του οφειλέτη που τηρείται στο ανωτέρω δικαστήριο.
8. Όλες οι ανωτέρω έρευνες, ενέργειες και μέτρα έχουν ολοκληρωθεί ή ληφθεί και κατά των συνυπόχρεων προσώπων χωρίς να προκύψει δυνατότητα αποπληρωμής τους χρέους.
9. Η δέσμευση του συνόλου (100% και ανεξαρτήτως του χρόνου σύναψης της σύμβασης μεταξύ του οφειλέτη ή των συνυπόχρεων προσώπων και του πιστωτικού ιδρύματος), των καταθέσεων, των πάσης φύσεως λογαριασμών και παρακαταθηκών, μέχρι του ύψους των οφειλών προς το Δημόσιο και των συμβεβαιωμένων οφειλών προς τρίτους, επεκτείνεται στο περιεχόμενο των θυρίδων σε τράπεζες ή άλλα πιστωτικά ιδρύματα, προκειμένου να αποτραπεί η απόκρυψη περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη και να επιβληθούν τα προβλεπόμενα μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης.
Όσον αφορά στη διαγραφή οφειλών προς το Δημόσιο λόγω παραγραφής, το βασικό νομοθετικό πλαίσιο που ισχύει, είναι οι διατάξεις του Δημοσίου Λογιστικού (άρθρα 86 έως 89 του ν. 2362/1995-ΦΕΚ 247 Α’ ή 136 έως 139 του ν. 4270/2014-ΦΕΚ 143 Α, ανάλογα με το χρόνο βεβαίωσης των προς είσπραξη οφειλών) ή του άρθρου 51 του ν. 4174/2013-ΦΕΚ 170Α’ (Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας), κατά περίπτωση. Συστηματική παρουσίαση των διατάξεων περί παραγραφής των απαιτήσεων του Δημοσίου περιλαμβάνεται στην εγκύκλιο οδηγία ΠΟΛ 1154/2016.
