Περίληψη
Αριθμός 306/2017
ΤΟ ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Αποτελούμενο από τη Δικαστή Γεωργία Λάμπρου, Εφέτη, η οποία ορίσθηκε από τον Πρόεδρο του Τριμελούς Συμβουλίου Διευθύνσεως του Εφετείου Πειραιώς, και από τη Γραμματέα Γεωργία Λογοθέτη.
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 2 Φεβρουάριου 2017, για να δικάσει την υπόθεση μεταξύ των :
ΕΚΚΑΛΟΥΣΑΣ: ………. συζ. ……… ………, το γένος ……….. και ……… ………, κατοίκου Κερατσινίου Αττικής, η οποία εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιό της δικηγόρο Χρήστο Οικονομάκη (με δήλωση κατ’ άρθρο 242 παρ 2 ΚΠολΔ).
ΕΦΕΣΙΒΛΗΤΩΝ:
1) ……… ……… του ……… και της ……….. ,
2) ……… ……… του …… και της …….. ,
3) ……… ……… του ……… και της ………,
4) ……… ……… του ……… και της …….. και
5) ………. ……… του ……… και της …….., κατοίκων Κερατσινίου Αττικής,
εκ των οποίων ο δεύτερος παραστάθηκε μετά του πληρεξουσίου της δικηγόρου ……… ………, οι πρώτη, τρίτη και τέταρτη εκπροσωπήθηκαν από τον ίδιο ως άνω πληρεξούσιό τους δικηγόρο και η Πέμπτη εκπροσωπήθηκε από την πληρεξούσιά της δικηγόρο Ζωή Παπαγεωργίου (με δήλωση κατ’ άρθρο 242 παρ 2 ΚΠολΔ).
Η εκκαλούσα άσκησε ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς την από 26.2.2015 και με αριθμ. εκθ. καταθ. 1449/2015 αγωγή, επί της οποίας εκδόθηκε η με αριθμ. 2455/2015 απόφαση του παραπάνω Δικαστηρίου, που απέρριψε την αγωγή.
Την απόφαση αυτή προσέβαλε ενώπιον του Δικαστηρίου τούτου η ενάγουσα και ήδη εκκαλούσα με την από 16.7.2015 και με αριθμ. εκθ. καταθ. 526/2015 έφεση της, της οποίας δικάσιμος ορίστηκε αρχικά η 17η.3.2016 και, μετά από αναβολή, αυτή που αναφέρεται στην αρχή της παρούσας απόφασης.
Η υπόθεση εκφωνήθηκε με τη σειρά της από το οικείο πινάκιο και συζητήθηκε. Οι πληρεξούσιοι δικηγόροι της εκκαλούσας και της 5ης εκ των εφεσιβλήτων, οι οποίοι παραστάθηκαν με δήλωση ενώπιον του Δικαστηρίου τούτου, ανέπτυξαν τις απόψεις τους με τις έγγραφες προτάσεις που προκατέθεσαν και ο πληρεξούσιος δικηγόρος των 1ης, 2ου , 3ης και 4ης εκ των εφεσιβλήτων, αφού έλαβε τον λόγο από την Πρόεδρο, αναφέρθηκε στις έγγραφες προτάσεις που κατέθεσε.
ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ
ΚΑΙ ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Η υπό κρίση από 16-7-2015 (αριθμ. εκθ. καταθ. 526/2015) έφεση της ηττηθείσας ενάγουσας που στρέφεται κατά της υπ’αριθμ. 2455/2015 οριστικής απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιά, η οποία εκδόθηκε κατ’αντιμωλίαν των διαδίκων κατά την ειδική διαδικασία των μισθωτικών διαφορών ασκήθηκε νομότυπα και εμπρόθεσμα (άρθρα 495 παρ.1 και 2, 500, 511, 513 παρ.1 περ.β’ εδ.α’, 516 παρ.1, 517 εδ.α , 518 παρ. 2 και 520 παρ.1 του ΚΠολΔ).
Επομένως, η έφεση πρέπει να γίνει τυπικά δεκτή (άρθρο 532 του ΚΠολΔ) και να εξετασθεί περαιτέρω το παραδεκτό και το βάσιμο των έργων της κατά την ίδια ως άνω ειδική διαδικασία (533 παρ.1 ΚΠολΔ). Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 1002, 1117 ΑΚ, 2 §1,3 § 1,4 § 1,5 και 13 του ν. 3741/1929, που διατηρήθηκε σε ισχύ με το άρθρο 54 ΕισΝΑΚ, προκύπτει ότι επί της οροφοκτησίας, η οποία αποτελεί σύνθετο μεν, αλλά ενιαίο εμπράγματο δικαίωμα, ιδρύεται, αφενός χωριστή κυριότητα σε όροφο οικοδομής, στην έννοια των οποίου υπάγονται και τα υπό τη στέγη δωμάτια (άρθρα 1 § 2 του ν. 3741/1929,1002 εδ. β’ του ΑΚ) ή σε διαμέρισμα ορόφου και αφετέρου αναγκαστική συγκυριότητα, που αποκτάται αυτοδικαίως, κατ ανάλογη μερίδα, στα μέρη του όλου ακινήτου, που χρησιμεύουν σε κοινή απ’ όλους τους οροφοκτήτες χρήση, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται, κατά ενδεικτική στις διατάξεις αυτές απαρίθμηση, το έδαφος, οι αυλές, τα
θεμέλια, οι πρωτότοιχοι, η στέγη, οι καπνοδόχοι, το δώμα τα φρέατα, οι ανελκυστήρες, οι βόθροι και η εγκατάσταση κεντρικής θέρμανσης. Σ’ αυτά πρέπει να προστεθούν οι κλίμακες και οι κυρίως διάδρομοι του άρθρου 6 § 2 του παραπάνω νόμου, μη ορίζοντος διαφορετικά, αφού αυτό καθορίζει τον τρόπο κατανομής των δαπανών για την περίπτωση που δεν υπάρχει διαφορετική ρύθμιση με συμφωνία των μερών.
Ο ειδικότερος προσδιορισμός των εν λόγω κοινόκτητων και κοινόχρηστων μερών γίνεται είτε με τη συστατική της οροφοκτησίας δικαιοπραξία είτε λόγω του ενδοτικού χαρακτήρα των ως άνω διατάξεων, με ιδιαίτερη συμφωνία (τον Κανονισμό) μεταξύ όλων των οροφοκτητών, κατά τα άρθρα 4 § 1, 5 και 13 του άνω ν. 3741/1929, η οποία πρέπει να περιβληθεί το συμβολαιογραφικό τύπο και να μεταγραφεί (ΑΠ 621/2013, ΑΠ 642/2012, ΑΠ 209/2011). Έτσι, κοινόκτητο, κατά το νόμο, μέρος της οικοδομής μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο χωριστής ιδιοκτησίας, που ν’ ανήκει σ’ έναν ή σε ορισμένους από τους ιδιοκτήτες, όπως ρητά μπορεί επίσης να συμφωνηθεί, κατά τον ίδιο παραπάνω τρόπο, περιορισμός της χρήσης ενός κοινόκτητου μέρους, του οποίου η αποκλειστική χρήση παραχωρείται σ’ έναν ή σ’ ορισμένους ιδιοκτήτες. Αν αυτό δεν γίνει, αν, δηλαδή, δεν ορίζεται τίποτα σχετικό στη συστατική της οροφοκτησίας δικαιοπραξία ούτε με ιδιαίτερη συμφωνία, τότε ισχύει ο προσδιορισμός που προβλέπεται από τις παραπάνω νομικές διατάξεις.
Στην τελευταία περίπτωση κριτήριο για το χαρακτηρισμό ενός πράγματος ως κοινόκτητου και κοινόχρηστου είναι ο κατά τη φύση του προορισμός για την εξυπηρέτηση των ιδιοκτητών με την κοινή απ’ αυτούς χρήση του. Στον ιδιοκτήτη ορόφου ή διαμερίσματος ανήκουν όλες οι εξουσίες που απορρέουν από την κυριότητα, μεταξύ των οποίων κι εκείνη της μεταβολής ή προσθήκης στον όροφο ή στο διαμέρισμα του, αρκεί κατά την ενάσκηση αυτής να μην παραβλάπτει τη χρήση των άλλων ιδιοκτησιών και να μην μειώνει την ασφάλεια αυτών ή του οικοδομήματος. Από τις ανωτέρω διατάξεις, σε συνδυασμό μ’ εκείνες των άρθρων 785 επ. ΑΚ, προκύπτει σαφώς ότι κάθε ιδιοκτήτης ορόφου ή διαμερίσματος, λόγω της αναγκαστικής συγκυριότητας του επί των κοινόκτητων μερών, δικαιούται να κάνει απόλυτη χρήση αυτών, να επιχειρεί επισκευές και ανανεώσεις, καθώς και μεταβολές ή προσθήκες στα κοινά μέρη, με την έννοια της βελτίωσης και αποδοτικότερης χρήσης τους, υπό τον όρο να μη μεταβάλλει το συνήθη προορισμό τους, να μην παραβλάπτει τη χρήση και τα δικαιώματα των άλλων συνιδιοκτητών και να μη μειώνει την ασφάλεια τους (των κοινών μερών) ή του οικοδομήματος, εκτός αν υπάρχει ειδική συμφωνία μεταξύ των συνιδιοκτητών ως προς τον τρόπο χρήσης τους, ή με δεσμευτική γι’ αυτόν συμφωνία αποκλείσθηκε από το δικαίωμα αυτό, το οποίο διαφυλάχθηκε υπέρ ορισμένων μόνον ιδιοκτητών, δοθέντος ότι με τον Κανονισμό πολυκατοικίας μπορούν να καθιερωθούν έγκυρα περιορισμοί και απαγορεύσεις στη χρήση των παραπάνω πραγμάτων και πέραν των αναφερομένων στα άρθρα 3 § 2 και 5 στοιχ. α’ του ν. 3741/29 (ΑΓΙ 668/1999 ΕΔΠολ 2000. 298, ΑΠ 387/1999 ΕλλΔνη 40. 1744, ΑΠ 482/1998 ΕλλΔνη 39. 1606, ΑΠ 1372/1997 ΕλλΔνη 40. 133).
Απ’ όλα τα παραπάνω προκύπτει ότι, αν με κάποιον όρο του Κανονισμού απαγορεύεται σε συνιδιοκτήτη η ενέργεια μεταβολών σε κάθε περίπτωση ή ορισμένη χρήση των πραγμάτων αυτών, η απαγόρευση ισχύει και όταν από την απαγορευμένη πράξη δεν παραβλάπτεται η χρήση, ούτε θίγονται τα δικαιώματα των άλλων συνιδιοκτητών, ούτε μειώνεται η ασφάλεια των ιδιοκτησιών τους ή του όλου οικοδομήματος, ούτε μεταβάλλεται ο συνήθης προορισμός τους (ΟλΑΠ 8/2002, ΑΠ 263/2004 ΕλλΔνη 2004. 792, ΑΠ 278/2012, ΑΠ 847/2001, όπως και οι ΕΛαρ 541/2007 ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ 2008. 153, ΕφΠατρ. 505/2003 ΑχΝομ 2004. 588).
Εξάλλου, μετά από συμφωνία όλων των συνιδιοκτητών, που γίνεται επίσης με συμβολαιογραφικό έγγραφο και μεταγραφή της, μπορεί να παραχωρηθεί η αποκλειστική χρήση ενός κοινόκτητου πράγματος σε έναν ή περισσότερους συνιδιοκτήτες με αντίστοιχο αποκλεισμό άλλων. Στην τελευταία όμως περίπτωση το παρεχόμενο στον ιδιοκτήτη δικαίωμα αποκλειστικής χρήσης κοινόκτητου πράγματος της οικοδομής δεν περιέχει και εξουσία άρσης του προβλεπόμενου προορισμού του (ΑΠ 922/1998, ΑΠ 619/1999). Περαιτέρω, στην έννοια της κατά τα άνω χρήσης από τους άλλους ιδιοκτήτες των κοινόχρηστων μερών περιλαμβάνεται και το δικαίωμα τους στην αισθητική και την αρχιτεκτονική μορφή των μερών αυτών, ήτοι, το δικαίωμα της εμφάνισης του όλου οικοδομήματος, κατά τρόπο που προσήκει στην αισθητική και στην αρχιτεκτονική μελέτη του.
Δικαιούνται άρα να αντιταχθούν σε κάθε κατασκευή, προσθήκη ή διαρρύθμιση, που προσβάλλει την εμφάνιση της όλης οικοδομής, διότι στην περίπτωση αυτή παραβλάπτεται η κατά το άρθρο 3 § 1 του ν. 3741/1929 χρήση τους και είναι για το λόγο αυτό ανεπίτρεπτη (βλ. και ΑΠ 1119/2012, ΑΠ 278/2012, ΑΠ 984/2010, ΑΠ 872/2007). Προσβολή της χρήσης των άλλων ιδιοκτητών υπάρχει επίσης και όταν, εξαιτίας προσθήκης ή διαρρύθμισης σε όροφο ή διαμέρισμα, επιβαρύνεται η χρήση των λοιπών οριζόντιων ιδιοκτησιών. Συνεπώς, επί οριζόντιας ιδιοκτησίας, κάθε συνιδιοκτήτης δικαιούται στην απόλυτη χρήση των κοινών πραγμάτων, καθώς και στη χρήση σύμφωνα με τον κανονισμό, ενώ κάθε ιδιοκτήτης, όταν προσβάλλονται οι εξουσίες του, οι οποίες απορρέουν είτε από τη χωριστή κυριότητα του επί του ορόφου ή διαμερίσματος είτε από τη συγκυριότητα του επί των κοινών μερών της οικοδομής, δικαιούται να αξιώσει την άρση της προσβολής και την παράλειψη της στο μέλλον (ΟλΑΠ 8/2002 ΕλλΔνη 2002. 683, ΑΠ 40/2012).
Ωσαύτως, ως επιτρεπόμενη μεταβολή (ή προσθήκη) επί των κοινών μερών της οικοδομής νοείται, ειδικότερα, η βελτίωση που αποβλέπει στην αποδοτικότερη χρήση του κοινού με τη συνδρομή των παραπάνω προϋποθέσεων υπέρ όλων κατ’ αρχήν των συνιδιοκτητών. Αν η βελτίωση αφορά ένα ή μερικούς μόνο από τους συνιδιοκτήτες, πρέπει να μην καθιστά χειρότερη τη θέση των λοιπών. Το αν οι παραπάνω μεταβολές του κοινού μέρους είναι επιτρεπτές ή όχι, με την παραπάνω έννοια, το είδος και η έκταση των υπερβάσεων, που είναι υποχρεωμένος να ανεχθεί ο κάθε συνιδιοκτήτης, το πότε η μεταβολή του συνήθους προορισμού κοινών μερών παρακωλύει τη χρήση των υπόλοιπων κοινωνών, κρίνεται σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση, ανάλογα με τις ιδιαίτερες συνθήκες της οροφοκτησίας, τις επιμέρους ανάγκες των διαιρετών ιδιοκτησιών και το σκοπό που εξυπηρετεί το κοινό μέρος που υφίσταται τη μεταβολή, στη λειτουργία της όλης συνιδιοκτησίας. Οι πέραν από τους όρους αυτούς ενέργειες επί των κοινοχρήστων μπορούν να επέλθουν μόνο με κοινή απόφαση όλων των ιδιοκτητών ή του ποσοστού αυτών, που προβλέπει ενδεχομένως σχετικά ο Κανονισμός (όπως και οι ΕφΛαρ 97/2012, ΕφΑΘ 7696/2000 ΕΔΠολ 2000/241, ΕφΑΘ 4617/1998 ΕΔΠολ 1999.138, ΕφΠατρ 141/1992 ΕλλΔνη 32.1363).
Αν υπάρχει υπέρβαση της χρήσης από ένα συνιδιοκτήτη δικαιούνται οι υπόλοιποι να ζητήσουν την άρση της προσβολής ή της κατάστασης που έχει δημιουργηθεί, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιούν και εκείνοι στο ίδιο μέτρο τα κοινά πράγματα (βλ. ΑΠ 403/1997 ΕλλΔνη 39. 123, ΑΠ 861/1994 ΕλλΔνη 37. 138), ενώ κανένας συνιδιοκτήτης δεν μπορεί να χάσει με αχρησία το δικαίωμα συμμετοχής στην κοινή χρήση των κοινόχρηστων μερών της οικοδομής (βλ. και ΑΠ 329/1996 ΕλλΔνη 37.678). Οι κατά τις άνω διατάξεις επιχειρούμενες μεταβολές των κοινόχρηστων μερών της οικοδομής είναι ισχυρές, ακόμη κι αν αυτές έρχονται σε ευθεία αντίθεση με τις αναγκαστικού δικαίου ρητές διατάξεις της περί σχεδίου πόλεων νομοθεσίας ή του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού, που αποβλέπουν σε διαφορετικό σκοπό και των οποίων η παραβίαση συνεπάγεται τις, κατά περίπτωση, οριζόμενες στις εν λόγω διατάξεις διοικητικές κυρώσεις (ΟλΑΠ 380/1977, ΟλΑΠ 583/1983, ΟλΑΠ 7/1992, ΑΠ 827/2005 ΕλλΔνη 2006. 178).
Αλλά και αντίστροφα, μόνο το γεγονός του επιτρεπτού των μεταβολών από την άποψη των πολεοδομικών διατάξεων δεν τις καθιστά επιτρεπτές και έναντι των λοιπών συνιδιοκτητών, εάν έλαβαν χώρα πέρα από τους παραπάνω όρους, διότι σ’ αυτή την περίπτωση θα μπορούσαν να επέλθουν μόνο μετά από κοινή απόφαση όλων των συνιδιοκτητών, εάν δεν υφίσταται κανονισμός, ή μετά από απόφαση ληφθείσα κατά τους όρους του κανονισμού, εάν υφίσταται τέτοιος (ΑΠ 185/2003 ΕλλΔνη 2003. 780). Έτσι, μεταβολή ή προσθήκη των κοινών μερών της οροφοκτησίας νοείται ειδικότερα η βελτίωση που αποβλέπει στην αποδοτικότερη χρήση του κοινού με τη συνδρομή των ανωτέρω προϋποθέσεων υπέρ όλων κατ’ αρχήν των συνιδιοκτητών, αν δε αυτή (βελτίωση) αφορά έναν ή ορισμένους μόνο από τους συνιδιοκτήτες, πρέπει να μην καθιστά χειρότερη τη θέση των λοιπών. Το αν οι παραπάνω μεταβολές του κοινού μέρους είναι επιτρεπτές ή όχι με την παραπάνω έννοια, κρίνεται σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση, ανάλογα με τις επιμέρους ανάγκες των διαιρετών ιδιοκτησιών και τον σκοπό που εξυπηρετεί το κοινό μέρος που υφίσταται τη μεταβολή στη λειτουργία της όλης συνιδιοκτησίας (ΑΠ 1439/2013, ΑΠ 381/2009 και ΑΠ 1658/2007 δημοσιευμένες στην ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΑΠ 984/2010 ΕΔΠολ 2010.200, ΑΠ 234/2008 ΕΔΠολ 2009.6, ΑΠ 827/2005 ΕλλΔνη 2006.178, ΕφΑΘ 6150/2009 ΕλλΔνη 2010.562).
Επίσης, στην κατά τις διατάξεις των άρθρων 1000 ΑΚ και 3 παρ. 1 του Ν.3741/1929 έννοια της απρόσκοπτης χρήσης της χωριστής κυριότητας των οροφοκτητών περιλαμβάνεται και το δικαίωμα της εμφάνισης του κτιρίου, κατά τρόπο που δεν προσκρούει στην αισθητική και αρχιτεκτονική του, ώστε οποιαδήποτε προσθήκη στην οικοδομή που παραβλάπτει την εμφάνιση αυτή, ως γενομένη πέραν της αρχιτεκτονικής κατασκευής, παραβλάπτει τη χρήση της ιδιοκτησίας κάθε οροφοκτήτη και είναι ανεπίτρεπτη κατά τις διατάξεις αυτές (ΑΠ 381/2009 ό.π.). Έτσι, από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρ. 3 και 5 του ν. 3741/1929 «περί ιδιοκτησίας κατ’ ορόφους», και των άρθρ. 1002 και 1117 του Αστικού Κώδικα, σαφώς προκύπτει ότι, αν δεν υπάρχει ειδική συμφωνία μεταξύ όλων των συνιδιοκτητών για τον τρόπο χρήσης των κοινών μερών και εγκαταστάσεων της οικοδομής, ο κάθε συνιδιοκτήτης δικαιούται να κάνει απόλυτη χρήση των κοινών πραγμάτων καθώς και επισκευή και ανανέωσή τους, με τον όρο να μη βλάπτει τα δικαιώματα των λοιπών συνιδιοκτητών, ούτε να μεταβάλλει το συνηθισμένο προορισμό τους και επιπλέον, έχει το δικαίωμα να. ενεργεί μεταβολές-και προσθήκες πάνω σ αυτά, αρκεί να μην παραβλάπτεται μ’ αυτές η χρήση των υπόλοιπων συνιδιοκτητών, ή να μειώνεται η ασφάλεια των κοινοχρήστων ή της οικοδομής.
Βέβαια, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρ. 792 του Αστικού Κώδικα, που έχει κι αυτή συμπληρωματική εφαρμογή στην προκειμένη περίπτωση, ο συνιδιοκτήτης δεν μπορεί να επιχειρήσει πάνω στα κοινά μέρη της οικοδομής ουσιώδεις μεταβολές ή δυσανάλογα δαπανηρές προσθήκες. Τούτο όμως έχει την έννοια ότι δεν μπορεί να γίνουν τέτοιες μεταβολές ή προσθήκες, ώστε το μεγάλο κόστος τους να κληθούν να αναλάβουν, κατ’ αναλογία των μερίδων τους, και οι άλλοι συνιδιοκτήτες, κατ’ άρθρ. 5 του ν. 3741/1929. Έτσι είναι επιτρεπτή η εκ μέρους ενός ή περισσοτέρων συνιδιοκτητών τοποθέτηση με δαπάνες του ανελκυστήρα προσώπων σε πολυκατοικία που δεν έχει τέτοια εγκατάσταση, για την άνετη άνοδο στους ορόφους και τα διαμερίσματά τους, εφόσον μάλιστα η τοποθέτηση γίνει σε χώρο, ανάμεσα στο κλιμακοστάσιο, ο οποίος προοριζόταν από την αρχή γι’ αυτό το σκοπό ή δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί αλλιώς παρά με την εγκατάσταση σ’ αυτόν τέτοιου ανελκυστήρα (ΕφΘεσ 2322/ 1991 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Η κατά τον τρόπο τούτο χρήση του παραπάνω κοινού μέρους της οικοδομής είναι σύμφωνη με τον προορισμό του και μέσα στα όρια που επιβάλλονται από την καλή πίστη και τα χρηστά ήθη και δεν αποστερεί τους υπόλοιπους συνιδιοκτήτες από το δικαίωμα, αν θελήσουν αργότερα, να κάμουν και αυτοί χρήση του κοινού τούτου μέρους της οικοδομής και του εγκατεστημένου ήδη σ’ αυτό ανελκυστήρα, σε σύμπραξη, στα πλαίσια δεσμού αναγκαστικής κοινωνίας δικαιώματος, με τον αρχικό εγκαταστάτη ή εγκαταστάτες συνιδιοκτήτες του και με την αυτονόητη προϋπόθεση ότι οι νέοι χρήστες και συνδικαιούχοι του ανελκυστήρα θα αναλάβουν το μέρος της δαπάνης εγκατάστασης ή ίσώς της αξίας που θα έχει αυτή τότε, το οποίο τους αναλογεί, σύμφωνα με το λόγο της αξίας του διαιρέτου χώρου του καθενός προς την αξία όλων των διαιρετών χώρων που θα εξυπηρετούνται από τον ανελκυστήρα, κατ’ ανάλογη εφαρμογή του ίδιου άρθρ. 5 του ν. 3741/1929 και όχι κατά ίσα μέρη, όπως ορίζεται στο άρθρ. 785 του Αστικού Κώδικα.
Δεν θα ληφθούν δηλαδή υπόψη όλοι οι διαιρετοί χώροι, που είναι δυνατόν να εξυπηρετούνται από τον ανελκυστήρα αλλά μόνο εκείνοι των οποίων οι ιδιοκτήτες οικιοθελώς έκαμαν από την αρχή χρήση του δικαιώματος τους να προβούν με δαπάνες τους στην εγκατάσταση του, ή εκ των υστέρων ζήτησαν να χρησιμοποιούν και αυτοί την νέα τούτη εγκατάσταση της οικοδομής, συμμετέχοντας κατ’ αναλογία στις δαπάνες κατασκευής της. Η παραπάνω ρύθμιση ευχεραίνει τη βελτίωση της κατάστασης οικοδομών που δεν έχουν σύγχρονες εγκαταστάσεις προς εξυπηρέτηση των ενοίκων τους και προάγει το σκοπό για τον οποίο καθιερώθηκε ο θεσμός της οριζόντιας ιδιοκτησίας, την απόκτηση δηλ. στέγης με τους κατά το δυνατό οικονομικότερους όρους και την ομαλή, με συνείδηση δικαίου, εξέλιξη των σχέσεων των συνιδιοκτητών πολυώροφων οικοδομών (ΕφΘεσ 2322/1991 οπ.).
Τέλος, οι κατά τις άνω διατάξεις επιχειρούμενες μεταβολές των κοινόχρηστων μερών της οικοδομής είναι ισχυρές, ακόμη κι αν αυτές έρχονται σε ευθεία αντίθεση με τις αναγκαστικού δικαίου ρητές διατάξεις της περί σχεδίου πόλεων νομοθεσίας ή του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού, που αποβλέπουν σε διαφορετικό σκοπό και των οποίων η παραβίαση συνεπάγεται τις, κατά περίπτωση, οριζόμενες στις εν λόγω διατάξεις διοικητικές κυρώσεις (ΟλΑΠ 380/1977, ΟλΑΠ 583/1983, ΟλΑΠ 7/1992, ΑΠ 827/2005 ΕλλΔνη 2006. 178, ΑΠ 381/ 2009 οπ). ……………….. Με την από 26-02-2015 (με αριθμ.καταθ. 1449/2015) αγωγή της ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιά, η ενάγουσα (ήδη εκκαλούσα) εξέθετε ότι τόσο αυτή όσο και οι εναγόμενοι (ήδη εφεσίβλητοι) είναι ιδιοκτήτες των αναφερόμενων σ Αυτήν (αγωγή) οριζοντίων ιδιοκτησιών (διαμερισμάτων) της κείμενης στο Κερατσίνι Αττικής και επί της συμβολής των οδών …….. και …… αριθμ. … πολυκατοικίας, η οποία έχει υπαχθεί στο σύστημα της οριζόντιας ιδιοκτησίας του ν. 3741/ 1929 και των άρθρων 1002 και 1117 ΑΚ κατά τα αναφερόμενα ειδικότερα σ’αυτήν (αγωγή).
Οτι η πολυκατοικία αυτή στερείται, ήδη από της κατασκευής της, ανελκυστήρα προς κάλυψη των υψομετρικών διαφορών των ορόφων, η εγκατάσταση του οποίου δεν απαγορεύεται από τη συστατική της οροφοκτησίας πράξη, με αποτέλεσμα να καθίσταται πολύ δύσκολη η πρόσβαση εκ μέρους της ίδιας και της οικογένειάς της στην ευρισκόμενη στον τρίτο όροφο της πολυκατοικίας οριζόντια ιδιοκτησία της. Ότι οι εναγόμενοι αρνούνται να συναινέσουν σε εγκατάσταση — προσθήκη ανελκυστήρα (ή εναλλακτικώς, αναβατορίου κάθετης ανύψωσης) στην εν λόγω πολυκατοικία και δη εξωτερικού τοιούτου, ήτοι στην πρόσοψη αυτής επί της οδού ……… .
Με βάση το ιστορικό αυτό, η ενάγουσα ζήτησε, για τους αναφερόμενους ειδικότερα στην αγωγή λόγους κυρίως, α) να αναγνωριστεί σχετικό δικαίωμα στην ίδια και συγκεκριμένα να της παρασχεθεί η άδεια να προβεί στην εγκατάσταση του εν λόγω εξωτερικού ανελκυστήρα (ή εναλλακτικώς αναβατορίου κάθετης ανύψωσης), β) να καταδικασθούν οι εναγόμενοι και δη έκαστος αυτών, σε αντίστοιχη δήλωση βουλήσεως προς την αρμόδια πολεοδομική ή κάθε άλλη δημόσια αρχή, με απειλή χρηματικής ποινής και προσωπικής κράτησης σε βάρος τους ως μέσο αναγκαστικής εκτέλεσης της απόφασης που θα εκδοθεί , άλλως σε υποκατάστασή τους από την ενάγουσα, γ) να υποχρεωθούν οι εναγόμενοι σε ανοχή των μελλουσών να διεξαχθούν απαιτουμένων εργασιών εγκατάστασης και δ) να αναγνωριστεί η υποχρέωση επιβάρυνσης άπαντων των λοιπών συνιδιοκτητών στο αντίστοιχο κόστος εγκατάστασης κατά το ποσοστό συνιδιοκτησίας εκάστου, επικουρικώς δε, α) να παρασχεθεί σ’αυτήν (ενάγουσα) η άδεια να προβεί με δικές της αποκλειστικά δαπάνες στην εγκατάσταση του ως άνω εξωτερικού ανελκυστήρα (ή εναλλακτικώς αναβατορίου κάθετης ανύψωσης), β) να καταδικαστούν οι εναγόμενοι και δη έκαστος αυτών, σε αντίστοιχη δήλωση βουλήσεως προς την αρμόδια πολεοδομική ή κάθε άλλη δημόσια αρχή αναφορικά με την ανωτέρω με δαπάνες αποκλειστικά της ενάγουσας εγκατάσταση, με απειλή χρηματικής ποινής και προσωπικής κράτησης σε βάρος τους ως μέσο αναγκαστικής εκτέλεσης της εκδοθησόμενης απόφασης, άλλως σε υποκατάστασή τους από την ενάγουσα και γ) να υποχρεωθούν οι εναγόμενοι σε ανοχή των μελλουσών να διεξαχθούν με δαπάνες αποκλειστικά της ενάγουσας εργασιών εγκατάστασης και τέλος ζήτησαν να κηρυχθεί η απόφαση προσωρινά εκτελεστή και να καταδικασθούν οι εναγόμενοι στην εν γένει δικαστική της δαπάνη.
Επί της αγωγής αυτής εκδόθηκε από το πρωτοβάθμιο δικαστήριο η υπ’αριθμ. 2455/ 2015 απόφασή του με την οποία απορρίφθηκε η αγωγή ως μη νόμιμη διότι όπως εκτίθεται, ως προς μεν το σκέλος της αιτουμένης αναγνώρισης δικαιώματος – παροχής αδείας υπό του δικαστηρίου στην ενάγουσα να προβεί σε εγκατάσταση εξωτερικού ανελκυστήρα (ή αναβατορίου κάθετης ανύψωσης) προέκυψε ότι τέτοια προσθήκη στην πρόσοψη της οικοδομής επί της οδού ……… και πέραν της αρχιτεκτονικής κατασκευής της πολυκατοικίας, παραβλάπτει τη χρήση της ιδιοκτησίας των λοιπών αντιτιθεμένων οροφοκτητών και άρα είναι ανεπίτρεπτη και ως προς το σκέλος της αιτουμένης καταδίκης σε δήλωση βούλησης κατ άρθρο 949 ΚΠολΔ επειδή τα εκτιθέμενα πραγματικά περιστατικά και αληθή υποτιθέμενα, δεν συνιστούν τις προϋποθέσεις εφαρμογής του παραπάνω άρθρου στο οποίο η αγωγή επιχειρείται να θεμελιωθεί, αφού κατά το περιεχόμενο της αγωγής, τέτοια υποχρέωση των εναγομένων για την αιτούμενη παροχή συναίνεσής τους δεν απορρέει ούτε από σύμβαση, ούτε απευθείας από το νόμο και επίσης απέρριψε ως μη νόμιμα και τα λοιπά (δευτερεύοντα) αιτήματά της.
Μετά από αυτά απέρριψε ως μη νόμιμη την αγωγή στο σύνολό της και καταδίκασε την ενάγουσα στα δικαστικά έξοδα της πρώτης, του δευτέρου, της τρίτης και της τέταρτης των εναγομένων, που όρισε σε τριακόσια πενήντα (350) ευρώ. Κατά της απόφασης αυτής παραπονείται ήδη η ενάγουσα- εκκαλούσα με την κρινόμενη έφεσή της για τους αναφερόμενους σ’ αυτήν λόγους οι οποίοι ανάγονται σε εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή του νόμου και σε κακή εκτίμηση των αποδείξεων και ζητεί να εξαφανιστεί η εκκαλούμενη απόφαση ,ώστε στη συνέχεια να γίνει δεκτή η αγωγή στο σύνολό της. Με το ως άνω όμως περιεχόμενο και κατά τη δέουσα εκτίμηση αυτής η αγωγή είναι νόμιμη στηριζόμενη στις παραπάνω παρατεθείσες διατάξεις των άρθρων 1002, 1117 ΑΚ και 1, 2 παρ. 1, 3 παρ. 1, 4 παρ.1, 5, 13 του Ν. 3741/1929, 947, 949 και 176 ΚΠολΔ.
Κατόπιν τούτου το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο, που με την εκκαλουμένη έκρινε αυτή ως μη νόμιμη στο σύνολό της και την απέρριψε, έσφαλε ως προς την ερμηνεία και εφαρμογή του νόμου. Ακολούθως πρέπει, κατά παραδοχή ως ουσιαστικά βάσιμου του σχετικού λόγου της να γίνει δεκτή η κρινόμενη έφεση, να εξαφανιστεί η εκκαλουμένη, αναγκαίως δε και ως προς την περί δικαστικών εξόδων διάταξή της, και να κρατηθεί και να δικαστεί από το Δικαστήριο αυτό κατ’ουσίαν η αγωγή (άρθρ. 535 παρ.1 ΚΠολΔ). Από τις ένορκες καταθέσεις των μαρτύρων των διαδίκων που εξετάστηκαν στο ακροατήριο του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου και περιέχονται στα πρακτικά δημόσιας συνεδρίασης του ίδιου Δικαστηρίου, από όλα ανεξαιρέτως τα έγγραφα που προσκομίζουν και επικαλούνται νομίμως οι διάδικοι, είτε για να ληφθούν υπόψη ως αυτοτελή αποδεικτικά μέσα, είτε για να χρησιμεύσουν για τη συναγωγή δικαστικών τεκμηρίων, καθώς και από την επισκόπηση των προσκομιζόμενων από τους διαδίκους φωτογραφιών, των οποίων η γνησιότητα δεν αμφισβητείται (άρθρα 444 αρ.3, 448 παρ. 2, 457 παρ. 4 ΚΠολΔ), σε συνδυασμό και με τα διδάγματα της κοινής πείρας, που λαμβάνονται υπόψη αυτεπαγγέλτως από το Δικαστήριο (άρθρο 336 παρ. 4 ΚΠολΔ), αποδείχθηκαν τα ακόλουθα:
Η ενάγουσα – εκκαλούσα είναι κυρία, κατά τις διατάξεις της οριζόντιας ιδιοκτησίας, ενός διαμερίσματος κατοικίας του τρίτου ορόφου της οικοδομής που βρίσκεται στο Κερατσίνι Αττικής επί των οδών ……… και ……… αριθμ. …. και αποτελείται από χωλλ, σαλόνι, δυο υπνοδωμάτια, κουζίνα, λουτρό, διάδρομο και εξώστες, εμβαδού 78,70 τμ με ποσοστό συνιδιοκτησίας εξ αδιαιρέτου επί του οικοπέδου 25% και στην οριζόντια αυτή ιδιοκτησία ανήκει και κατά 25% εξ αδιαιρέτου το δικαίωμα του υψούν επι της υπάρχουσας στο άνω οικόπεδο οικοδομής, ενώ, η πρώτη εναγομένη – πρώτη των εφεσιβλήτων είναι κυρία, κατά τις ίδιες διατάξεις, ενός άλλου διαμερίσματος του δευτέρου ορόφου της ίδιας πολυκατοικίας, εμβαδού 70 τμ, ακολούθως οι δεύτερος, τρίτη, και τέταρτη των εναγομένων – εφεσίβλητοι αντίστοιχα, είναι κύριοι κατά ποσοστό εξαδιαιρέτου ο δεύτερος και τρίτη των εναγομένων και κατά ποσοστό 25% εξ αδιαιρέτου η τέταρτη εναγομένη του διαμερίσματος του ισογείου της εν λόγω πολυκατοικίας, το οποίο καταλαμβάνει ολόκληρο τον ισόγειο όροφο και αποτελείται από τρία κύρια δωμάτια καν λοιπούς, βοηθητικούς χώρους και η πέμπτη εναγομένη – πέμπτη εφεσίβλητη είναι κυρία του πρώτου υπέρ του ισογείου ορόφου της ίδιας πολυκατοικίας, το οποίο (διαμέρισμα) καταλαμβάνει ολόκληρο τον πρώτο όροφο και αποτελείται από τρία κύρια δωμάτια και λοιπούς βοηθητικούς χώρους.
Κατά την ανέγερση της τριώροφης αυτής οικοδομής το έτος 1978 με την υπ αριθμ. 1430/1981 πράξη σύστασης οριζόντιας ιδιοκτησίας, δεν προβλέφθηκε χώρος για την κατασκευή μελλοντικού φρεατίου και την τοποθέτηση ανελκυστήρα, πλην όμως με την πάροδο των ετών και των προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζει η ενάγουσα και ο σύζυγός της που κατοικούν στον τρίτο και τελευταίο όροφο της παραπάνω πολυκατοικίας, η έλλειψη του ανελκυστήρα καθιστά προβληματική και δύσκολη τη χρήση του κλιμακοστασίου και αυξάνεται ο κίνδυνος της πτώσης και του ατυχήματος κυρίως όσον αφορά τον σύζυγο της ενάγουσας που αντιμετωπίζει σοβαρά κινητικά προβλήματα. Οι εναγόμενοι (όλοι οι διάδικοι είναι συγγενείς μεταξύ τους) αν και γνωρίζουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν η εναγουσα και ο σύζυγός της, αρνούνται να συμπράξουν στην κατασκευή και τοποθέτηση ανελκυστήρα (πλην της πέμπτης που είναι αδελφή της ενάγουσας και δεν έχει αντίρρηση) ισχυριζόμενοι ότι η εγκατάσταση εξωτερικού ανελκυστήρα θα επιφέρει παράνομη μεταβολή επί κοινών πραγμάτων και παράνομη προσβολή του δικαιώματος τους στην ελεύθερη και ακώλυτη χρήση στα κοινόκτητα και κοινόχρηστα πράγματα και χώρους του επιδίκου ακινήτου, αλλά και στα διαμερίσματά τους και θα μειωθεί σημαντικά η ασφάλεια της οικοδομής, αλλά και των ιδιοκτησιών τους, κατά τα ειδικότερα εκτιθέμενα στις προτάσεις που κατέθεσαν στο πρωτοβάθμιο Δικαστήριο.
Επειδή από τα ως άνω αποδεικτικά στοιχεία το Δικαστήριο τούτο δεν μπορεί να αχθεί με ασφάλεια σε πλήρη δικανική πεποίθηση εάν με την εγκατάσταση εξωτερικού ανελκυστήρα (ή αναβατορίου κάθετης ανύψωσης) επί της πλευράς του κτιρίου της παραπάνω πολυκατοικίας προς την οδό ……… , παραβλάπτονται τα δικαιώματα που έχουν οι άλλοι συνιδιοκτήτες της πολυκατοικίας, σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στη νομική σκέψη της παρούσας, πρέπει αφού εξαφανιστεί η εκκαλούμενη απόφαση, να αναβληθεί η έκδοση απόφασης και να διαταχθεί η επανάληψη της συζήτησης προκειμένου να διενεργηθεί πραγματογνωμοσύνη, αναφορικά με τα θέμα που αναφέρεται παρακάτω, για το οποίο απαιτείται ειδικές γνώσεις επιστήμης (αρθρ. 368 παρ. 1 ΚΠολΔ), έτσι ώστε να σχηματίσει ασφαλή δικανική κρίση, κατά τα οριζόμενα ειδικότερα στο διατακτικό της παρούσας.
Η πραγματογνωμοσύνη θα γίνει με την επιμέλεια του επιμελέστερου των διαδίκων από έναν πραγματογνώμονα από τον κατάλογο πραγματογνωμόνων που τηρείται στο Δικαστήριο αυτό, με την ειδικότητα του πολιτικού μηχανικού, ο οποίος, αφού λάβει υπόψη του όλα τα έγγραφα της δικογραφίας και τα στοιχεία που θα θέσουν υπόψη του οι διάδικοι, καθώς και αυτά που θα συγκεντρώσει ο ίδιος, με αιτιολογημένη έκθεσή του θα γνωμοδοτήσει, μετά από επιτόπια θεώρηση του επιδίκου ακινήτου, για τα θέμα, όπως αυτό αναφέρεται στο διατακτικό της παρούσας, την δε έκθεση του θα την καταθέσει, όπως ορίζεται στο διατακτικό, εντός προθεσμίας δύο (2) μηνών από την όρκιση του, στη Γραμματεία του παρόντος Δικαστηρίου. Η περαιτέρω συζήτηση της υπόθεσης θα διεξαχθεί σε δικάσιμο, που θα προσδιορισθεί με επιμέλεια του επιμελέστερου διαδίκου, κατά την οποία με μέριμνα των διαδίκων, θα προσκομισθούν το αντίγραφο της έκθεσης πραγματογνωμοσύνης που θα διενεργηθεί και όλα τα επικαλούμενα από αυτούς έγγραφα.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ.
Δικάζει κατ αντιμωλίαν των διαδίκων.
Δέχεται τυπικά και κατ’ ουσίαν την έφεση.
Εξαφανίζει την εκκαλουμένη υπ’αριθμ. 2455/2015 οριστική απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιά (διαδικασία μισθωτικών διαφορών) Κρατεί την υπόθεση και δικάζει επί της από 26-02-2015 (με αριθμ. καταθ. 1449/2015) αγωγής.
Αναβάλλει την έκδοση της οριστικής του απόφασης.
Διατάσσει την επανάληψη της συζήτησης και τη διενέργεια πραγματογνωμοσύνης, η οποία θα γίνει με επιμέλεια του επιμελέστερου από τους διαδίκους.
Διορίζει πραγματογνώμονα από τον κατάλογο πραγματογνωμόνων που τηρείται στο Δικαστήριο τούτο, τον ………… ………..του ………, Πολιτικό Μηχανικό ΕΜΠ, πτυχιούχο του Τμήματος Πολιτικών Δομικών Έργων του Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Πειραιά, κάτοικο Αλίμου Αττικής, ……. ……. αριθμ ….., τηλ …….. κινητό ……….., ο οποίος, μέσα σε προθεσμία είκοσι (20) ημερών από την κοινοποίηση σ’ αυτόν αντιγράφου της παρούσας απόφασης, θα δώσει το νόμιμο όρκο του πραγματογνώμονα ενώπιον του νεότερου Εφέτη του Εφετείου Πειραιά και σε περίπτωση κωλύματος του, του αμέσως αρχαιοτέρου κ.ο.κ.
Στη συνέχεια, αφού λάβει γνώση των εγγράφων της δικογραφίας, των στοιχείων που θα του δώσουν οι διάδικοι, καθώς και αυτών που θα συγκεντρώσει ο ίδιος, έχοντας δικαίωμα να ζητήσει πληροφορίες και έγγραφα τόσο από τους διαδίκους όσο και από τις αρμόδιες δημόσιες υπηρεσίες, καθώς και από τρίτους, μετά από επιτόπια θεώρηση της πολυκατοικίας που βρίσκεται στο Κερατσίνι Αττικής και επί της συμβολής των οδών ……… και ……… αριθμ. …. , να γνωμοδοτήσει, με έγγραφη αιτιολογημένη έκθεσή του για το εάν με την εγκατάσταση εξωτερικού ανελκυστήρα (ή αναβατορίου κάθετης ανύψωσης) στην πρόσοψη της εν λόγω οικοδομής επί της οδού ……… παραβλάπτεται η χρήση, θίγονται τα δικαιώματα των άλλων συνιδιοκτητών, ή μειώνεται η ασφάλεια των ιδιοκτησιών τους ή του όλου οικοδομήματος, ή εάν μεταβάλλεται ο συνήθης προορισμός του, ή εάν η προσθήκη αυτή προσκρούει στην αισθητική και αρχιτεκτονική της οικοδομής και παραβλάπτει την εμφάνιση αυτής, ως γενομένη πέραν της αρχιτεκτονικής κατασκευής.
Η έκθεση αυτή επιπλέον δε, θα συνοδεύεται και από σχετικό διάγραμμα που θα συντάξει ο άνω πραγματογνώμονας και τη γνωμοδότησή του αυτή πρέπει να καταθέσει εντός προθεσμίας δυο (2) μηνών από την όρκισή του στη Γραμματεία του Δικαστηρίου τούτου, με σύνταξη οικείας έκθεσης κατάθεσης.
Κρίθηκε, αποφασίσθηκε και δημοσιεύθηκε στον Πειραιά σε έκτακτη, δημόσια στο ακροατήριό του συνεδρίαση, στις 9 Ιουνίου 2017, χωρίς την παρουσία των διαδίκων και των πληρεξουσίων τους δικηγόρων.
Η ΔΙΚΑΣΤΗΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
